Een duister, vervallen Venetiaans palazzo vol schilderachtige slagschaduwen. Een angstige dienstmeid, een krijsende kat, vage suggesties van voodoo en sadisme. Een in stijf protestants zwart gestoken vrouw des huizes, stug en streng als een meesteres.
En haar tante, een gerimpeld oud besje van over de honderd, dat haar nichtje in haar macht heeft of juist door haar wordt getiranniseerd: wie zal het zeggen? Krijst daar weer een kat in de verte?
Soms is het net een voorstudie van Sunset Boulevard. Ook die film gaat immers over een jongeman met aspiraties, die iets gedaan wil krijgen van een stokoude vrouw. In een barokke setting met een gothic ondertoon.
Maar dit is geen Sunset Boulevard (die film is oneindig veel beter). Dit is The Lost Moment, een film uit 1947. Op papier een verfilming van Henry James’ The Aspern Papers, maar dat moet je niet te serieus nemen; met de novelle van James heeft het verhaal al snel weinig meer te maken. Maar als melodrama met een gothic inslag is deze film, een typisch product van zijn tijd, best te pruimen. Voer voor liefhebbers van film noir. En van Susan Hayward:
U kijkt zo boos, zou JP Balkenende misschien zeggen.
Maar o, wacht tot ze heur haar losgooit...
Dat is trouwens wel het grootste manco van de film. De scenaristen durfden zeker geen film te maken over één man tussen twee onaantrekkelijke vrouwen – bang dat je met lelijke vrouwen geen zalen vol krijgt? Niet alleen hebben ze voor een van de vrouwenrollen dus Susan Hayward gecast (en probeer die maar eens onaantrekkelijk te maken), ze gaven haar ook een ‘gespleten persoonlijkheid’ mee, een destijds veel te populaire plot-ingreep.
Met wat psychologische hocuspocus – het soort psychologie van de koude grond dat ook films als Spellbound ontsiert – hebben ze de eenvoudige en elegante plot van James in mootjes gehakt en er een onnavolgbaar heksenbrouwsel van gekookt. Dat is uiteindelijk nog best vermakelijk. Het vlakke spel van de mannelijke hoofdrolspeler (Robert Cummings) wordt gecompenseerd door de verschijning van Susan Hayward en het spel van enkele bijrolacteurs.
Zo vond ik tuinier Pietro in een korte scène op 38’55” hier verfrissend naturel (dat amechtige):
En ja, de film staat dus in zijn geheel op YouTube, in acceptabele kwaliteit. Kijken!
Een uitgebreide beschrijving van de film (in het Frans) staat op dit blog. Ook vind je een goede kritiek van de film op deze site.
Andere James-verfilmingen
The Lost Moment stamt uit 1947 en was de tweede James-verfilming ooit gemaakt. De allereerste dateert van 1933: Berkeley Square, naar een succesvol toneelstuk uit 1929 dat gebaseerd was op James’ onvoltooide roman The Sense of the Past. Die gaat over een Amerikaan die terugreist in de tijd. Ik heb James nooit met science-fiction geassocieerd, maar juist hij heeft zo dus aan de wieg gestaan van de eerste film over tijdreizen. |
| Betty Lawford and Leslie Howard in Berkeley Square |
Twee jaar na The Lost Moment kwam The Heiress uit, een veel betere film, met onder meer Olivia de Havilland en Montgomery Clift – je weet wel: het slimmere broertje van James Dean.
Montgomery Clift is altijd al genoeg reden om naar de bioscoop te gaan, maar ook los daarvan is The Heiress gewoon een ontzettend goede film. En niet alleen voor James-fanaten.
Met deze twee films, een mislukt melodrama en een meesterwerkje, werd als het ware de aftrap gegeven tot een lange reeks verfilmingen en tv- en theaterbewerkingen van James’ werk. Daarin nemen bewerkingen van The Aspern Papers een speciale plaats in. Binnenkort meer over een andere beroemde bewerking, waaraan uiteindelijk zelfs een superheld kwam meewerken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten