En ik had dat nog niet ontdekt, of ik vond er natuurlijk prompt weer wat interessante artikelen over Henry James – om te beginnen over The Aspern Papers.
De romanticus
Ten eerste een recensie in De Stem van C. Buddingh’s vertaling van dat werk. Henk Egbers bespreekt daarin drie nieuwe boeken: Wilfred Oranje’s vertaling van Mörike’s Mozart op reis naar Praag, N. Lijsens vertaling van Diderots De neef van Rameau en Buddingh’s James-vertaling. Hij schaart ze alle drie onder de noemer romantiek, waarmee hij de betekenis van dat woord wel enorm oprekt.Verder is hij op een wat laatdunkende manier positief over deze novelle (die ik als een van James’ beste beschouw):
Geen opzienbarend verhaal, maar de precieuze karakteristieken van personen en milieu een romantisch boekje met – zoals dat hoort – moralistisch ondertoontje.
Wie in James een‘moralistisch ondertoontje’ bespeurt, heeft het volgens mij gewoon niet begrepen. James schrijft altijd over moraal; dat is geen ondertoon, maar de kern van zijn werk. (Zie bijvoorbeeld de aan James gewijde hoofdstukken in Martha Nussbaum’s Love’s Knowledge/Wat liefde weet.) Maar daarbij is hij nóóit moralistisch in de zin van prekerig – eerder ironisch-beschouwend. En met zijn verhaalstof (echtscheiding in What Maisie Knew, een ingewikkelde driehoeks- of vierhoeksverhoudingen in zijn laatste drie grote romans) vaak eerder scandaleus dan moralistisch.
Vertaalkritiek?
Aan de vertaling wijdt Egbers geen woord. Dat is heel anders in een recensie in het Leidsch Dagblad van Een dichterlijke nalatenschap, de eerdere vertaling van hetzelfde werk door R. van Brakell Buys. Zoals ik hier eerder schreef, beweerde Margot Engelen in NRC in 1985 dat Buddingh’s nieuwe versie onder de maat was, en dat men beter die oude vertaling uit 1959 opnieuw had kunnen uitgeven. Ik had daar mijn twijfels bij, en die worden bevestigd in deze recensie. |
| bron: KNAW |
Die is van de hand van Clara Eggink, de dichteres, schrijfster en vertaalster aan wie Cees Koster vorig jaar in Filter een artikel heeft gewijd, ‘Een vrouw moet haar eigen werk hebben – De vertalersloopbaan van Clara Eggink’. Hij schrijft daarin:
In haar kritische werk heeft Eggink zich bijna nooit over vertalen uitgelaten, er is één uitzondering bekend. In 1955 bespreekt zij in het boekentijdschrift Boek van Nu een vertaling door Jan Vrijman [....] van The Echoing Grove/De echo van het hart van Rosamond Lehmann. Haar voornaamste verwijt is dat hij de tekst te veel zou hebben gladgestreken.
Auteur voor de zeer geletterden
Ik kan daar nu deze uitzondering aan toevoegen: op 16 april 1960 haalde ze in het Leidsch Dagblad de vertaling van Van Brakell Buys’ over de hekel. Algemene vertaalprincipes benoemt ze niet echt (of het moet het ‘principe’ zijn dat sommige teksten niet alleen een vertaling, maar ook een toelichting nodig hebben); maar enkele specifieke zwaktes van deze vertaling stelt ze nadrukkelijk aan de orde. Ook mij waren bij vluchtig bladeren al vrij snel twee foutjes opgevallen, maar Eggink heeft zich aan veel meer gestoord.Haar recensie begint met de verzuchting dat deze tekst eigenlijk een toelichting behoeft:
 |
| bron: Leidsch Dagblad 16-04-1960 |
In het vervolg van van haar recensie geeft ze die toelichting dan maar zelf. In kort bestek (maar voor een krantenartikel toch vrij uitgebreid) schetst ze de context en de korte inhoud van het verhaal, om vervolgens af te sluiten met kritiek op de vertaling.
 |
| bron: Leidsch Dagblad 16-04-1960 |
In ieder geval fijn om te lezen dat James het ook volgens haar wel verdient ‘onder de aandacht van velen gebracht te worden’. Ik ben Nederlandse recensies van zijn werk tegengekomen die zelfs dat betwisten. Daarover later meer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten