 |
| actrice Jennifer Steyn in een Zuid-Afrikaanse toneelopvoering van de monoloog |
Ik was net lekker gemaakt door de podcast Hallo Hier Hilversum van Vincent Bijlo en Ger Jochems: in aflevering 49 laten zij een fragmentje uit die monoloog horen. (Vier minuten lang, ongeveer vanaf de 42ste minuut.)
De podcastmakers zeggen erbij dat de hele monoloog ‘ergens’ op internet te vinden is. Ze noemen geen specifieke website, waaruit ik opmaakte dat het een illegale download betreft. Niet zo netjes om in een uitzending van de NPO daarop te wijzen, want het hele drie uur durende hoorspel is nog steeds in de handel: het is te koop bij De hoorspelfabriek, en illegale downloads beroven die sympathieke organisatie van inkomsten.
Maar gelukkig valt het dus tegen. Het geluidsbestand lijkt ooit te zijn aangeboden op een blog, maar de links werken niet meer. Sterker nog: op heel YouTube kan ik niet eens een kort fragment van dit hoorspel vinden.
Dat is dan wel weer jammer: het korte fragmentje in Hallo Hier Hilversum intrigeerde mij genoeg om nog iets meer te willen horen.
Schunnig voor zijn tijd
Op de site van de Hoorspelfabriek wordt de monoloog aangeprezen als ‘voor zijn tijd ongekend openhartig en schunnig’. Voor welke tijd? De jaren twintig, toen Ulysses verscheen? (Waarschijnlijk wel.) Of toch ook voor 1970, toen het hoorspel werd uitgezonden?Om je een beeld te vormen van die laatste periode, volstaat het misschien om een blik te werpen op een van de weinige andere treffers die het googelen naar ‘anne wil blankers molly bloom’ mij opleverde: een krantenpagina waarop dit hoorspel op 23 oktober werd aangekondigd in de Provinciale Zeeuwsche Courant.
 |
| PZC 23-10-1970 |
Mooi hoe daar expliciet wordt vermeld dat dit hoorspel pas ‘mogelijk is gemaakt’ door Vandenberghs vertaling van deze monumentale tekst.
Wat verder opvalt aan de tamelijk heterogene berichtgeving op die ene pagina: dat Nederlandse kardinalen toen nog een actieve stem hadden in de internationale politiek. (Wanneer is hier recent nog een kardinaal in het nieuws geweest, anders dan in verband met misbruikschandalen in de katholieke kerk?)
 |
| PZC 23-10-1970 |
Dat Brandpunt nog bestond. (Toen nog wel...)
 |
| PZC 23-10-1970 |
Dat Panda nog in de krant stond.
 |
| PZC 23-10-1970 |
Dat het nog lachen, gieren, brullen was op tv (in kleur!).
 |
| PZC 23-10-1970 |
Of gewoon heel spannend.
 |
| PZC 23-10-1970 |
Het betreft overigens de aflevering ‘The Rotters’, hier op DailyMotion te zien (in spiegelbeeld). Zonder Diana Rigg, helaas. En eigenlijk niet meer om aan te zien: een paar intrigerende maffe scènes, en verder vooral... Ont. Zet. Tend. Traag.
En misschien het meest onthullende berichtje van allemaal:
 |
| PZC 23-10-1970 |
Ik had het weleens eerder gehoord, maar het is toch weer confronterend om het zo te zien staan: pas in 1970 werden dus aanstalten gemaakt voor een wet die een eind maakte aan de praktijk om vrouwelijke leerkrachten automatisch te ontslaan zodra ze in het huwelijk traden! Waarbij blijkbaar nog wel een uitzondering moest worden gemaakt voor christelijke scholen, zodat die getrouwde vrouwen konden blijven ontslaan.
Ik geloof dat het uiteindelijk tot 1975 heeft geduurd voordat er daadwerkelijk een wet kwam; al gold die toen gelukkig wel voor de hele samenleving, en niet alleen voor het onderwijs. In dat licht bezien vermoed ik dat ook in 1970 een flink deel van de bevolking de monoloog van Molly Bloom nog steeds veel te schunnig vond.
En of ik nu zelf de opnamen bij de Hoorspelfabriek ga bestellen... dat weet ik nog niet. Je moet altijd goed nadenken over waar je je zelfverdiende geld aan wilt besteden.
Zoals ook blijkt uit een advertentie op – nog steeds – diezelfde krantenpagina. Een advertentie die de indruk wekt dat de middenstand in 1970 in sommige opzichten al een stuk verder was dan de christelijke politiek.
 |
| PZC 23-10-1970 |
‘Waarom afwachten tot ik ’m es cadeau krijg?’ Molly Bloom had het kunnen zeggen.
(Of denken, eigenlijk. Want dat wringt toch een beetje, in die radio-monoloog.)
Dan has ze 'm es' 'gedacht', niet ''m es', als je begrijpt wat ik bedoel. Het is ook maar de vraag of ze 'denkt'; haar stream of consciousness is veeleer een stream (maar met heel wat horten en stoten erin) of sub- of zelfs unconsciousness.
BeantwoordenVerwijderenJa, dat verdwijnt helemaal in die hoorspelserie, denk ik. Het zo uitvoeren is als het toevoegen van interpunctie.
Verwijderen